W czwartek 19 maja 2022 roku zrealizowaliśmy wycieczkę na stopień wodny na Wiśle. Zapora we Włocławku już od ponad 50 lat samotnie stawia czoła wodom rzeki, co nie pozostaje bez wpływu na stan techniczny obiektu i skłania do dyskusji dotyczącej bezpieczeństwa miasta. Przed wojną przy katedrze stał pomnik św. Jana Nepomucena zniszczony przez hitlerowców. Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Jest patronem tonących i orędownikiem podczas powodzi. Zapora planowana jako jedna z wielu w dolnym biegu Wisły, wybudowana w latach 1962-1970 niewątpliwie stanowi wyjątkowy obiekt hydrotechniczny z racji swojego „osamotnienia” i wieku. Druga przyczyna jej wyjątkowości to śmierć męczeńska księdza Jerzego Popiełuszki zamordowanego przez ubeków w tym miejscu w 1984 roku.
Na zaporze stoi Krzyż, Pomnik poświęcony męczeńskiej śmierci błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki, przy którym każdego roku odbywają się uroczystości z udziałem władz. Niedaleko stopnia wodnego znajduje się Sanktuarium Męczeństwa Bł. Ks. J. Popiełuszki: kościół, muzeum, budynki oraz w trakcie budowy wieża widokowa/dzwonnica. Wybudowanie stopnia spowodowało spiętrzenie wód Wisły i powstało zaporowe Jezioro Włocławskie – największy sztuczny zbiornik w Polsce, sięgający aż do Płocka. Stopień wodny składa się z kilku elementów usytuowanych liniowo w przekroju koryta rzeki. Są to w kolejności: śluza żeglugowa z awanportami górnym i dolnym, elektrownia wodna, przepławka dla ryb, jaz, zapora czołowa. Stopień wodny stanowi przegrodę Wisły o długości przeszło 1 km oraz piętrzeniu wody do 12,8 m. Zapora i ogromny zbiornik wodny jest atrakcją turystyczną Włocławka wciąż do zagospodarowania m.in. przez wycieczki statkiem do Płocka.
Niezwykle ważnym wydarzeniem podkreślającym związek naszego miasta z Wisłą była wystawa zorganizowana w 2017 roku w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej „Miasto-Ludzie-Rzeka. Przemiany na Wiśle we Włocławku w XIX-XX wieku”. Rok 2017 został ogłoszony „Rokiem rzeki Wisły”, natomiast wystawa w MZKiD była częścią projektu „Muzea Szlaku Wisły”. Miałem przyjemność obejrzenia wystawy (posiadam zaproszenie i folder), mam też w pamięci jak wyglądała Wisła na wysokości Włocławka 40 i 30 lat temu, mając też przyjemność uczestniczenia w wycieczce klasowej ok. 1979 roku statkiem do Płocka. Przywołując literaturę na temat Wisły na pierwszym miejscu należy wymienić opracowanie profesora Stanisława Gierszewskiego „Wisła w dziejach Polski”, Wydawnictwo Morskie 1982 r. Byłem uczestnikiem seminarium magisterskiego u Pana Profesora, a tematem pracy magisterskiej była „Socjotopografia Starego Miasta w Gdańsku”. Czasu nie miałem więc temat scedowałem sympatycznemu koledze Jackowi Nowińskiemu obecnie dyrektorowi Biblioteki Naukowej w Elblągu. Kolejny temat jaki „wybrałem” to „Socjotopografia powiatu człuchowskiego w XVI-XVIII wieku”, ale znów zabrakło czasu i Pan Profesor „podziękował mi za współpracę”. Po powrocie na studia napisałem „magisterkę” z mediewistyki u Pana Profesora Jana Powierskiego „Wizerunek Bolesława Chrobrego w świetle dwóch pierwszych kronik polskich”, i w tym temacie w pełni się odnalazłem. Kolejne ważne publikacje związane z Wisłą to dzieło życia włocławianina Marka Sandeckiego „Włocławek nad Wisłą. Żegluga od czasów najdawniejszych do końca ery parowców”, Włocławek 2015 r. oraz periodyk Włocławskiego Towarzystwa Naukowego „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, tom 32, „Wisła w życiu regionu”, Włocławek 2017 r.
