Nurt klasycyzujący wystąpił w sztuce niektórych krajów [głównie Anglia, Francja] już w XVII wieku; w połowie XVIII w. zaczął się kształtować nowy kierunek [neoklasycyzm], pod wpływem przemian w życiu polityczno-społecznym, gospodarczym, umysłowym [zwłaszcza francuski racjonalizm] i w skutek wzmożonego zainteresowania starożytną sztuką rzymską [wykopaliska w Pompejach i Herkulanum] i greckiej; dużą rolę odegrało oddziaływanie sztuki dojrzałego renesansu [A. Palladio] oraz rozwój teorii i historii sztuki. Głównym ośrodkiem zainteresowania artystów były Włochy, ale najważniejszym centrum sztuki stała się Francja [a zwłaszcza Paryż], skąd klasycyzm stopniowo rozprzestrzenił się na wszystkie kraje europejskie i Amerykę Północną; w II połowie XVIII w. – okres wczesnego klasycyzmu [we Francji styl Ludwika XVI, w Anglii – Georgian style i styl J. i R. Adamów, w Polsce styl stanisławowski]; w I połowie XIX w. wyróżnia się też styl – empire. W sztuce klasycyzm jest wykładnikiem wieku oświecenia [poszukiwanie prawidłowości, równowagi, spokoju]; gł. Teoretycy J. Winckelmann i A.R. Mengs. W architekturze wpływ budowli greckich, rzymskich i renesansowych; centr. plany budowli, portyki, frontony, łuki triumfalne, stosowanie klas. porządków architektonicznych i detali; nowe typy budowli [szkoły, teatry, kamienice, domy bankowe, handlowe] i rozwiązania urbanistyczne [zespoły arch. o wielkich placach i szerokich arteriach]; główni przedstawiciele: we Francji – J.A. Gabriel, J.G. Soufflot, C.N. Ledoux, Ch. Percier, P.F. Fontaine; w Anglii – W. Chambres, J. Wood, J. Nash, J. i R. Adamowie; w Niemczech – K.F. Schinkel, L. von Klenze; w Rosji – Ch. Cameron, G. Quarenghi, W.P. Stasow, Zacharow, Rossi, Kozakow; w Polsce – D. Merlini, J.Ch. Kamsetzer, E. Schroeger, A. Corazzi, J. Kubicki, W. Gucewicz, H. Marconi. W rzeźbie – tematyka mitologiczna, alegoryczna, portretowa, także rzeźba architektoniczna [tympanony, fryzy] i sepulkralna; dążenie do idealizacji i wirtuozerii tech.; główni przedstawiciele: B. Thorvaldsen, A. Canova, Houdon, Schadow, Flaxman. Malarstwo wyraziło się głównie w tematyce historycznej [zwłaszcza starożytnej], mitologicznej, alegorycznej [pojęcie państwa, narodu, wolności] i portrecie; dominacja formy nad kolorem, doskonałość rysunku – główni przedstawiciele: J.L. David, Ingres, Gerrard, Gros, Gainsborough, Reynolds, Vigee-Lebrun, Kauffmann, w Polsce – M. Bacciarelli, F. Smuglewicz, A. Brodowski, A. Blank; rozwój rzemiosła artystycznego, ceramika [liczne manufaktury m.in. J. Wedgwooda, radziwiłłowskie, królewskie ], tkactwo.
Źródło: Encyklopedia PWN
Pałac w Lubostroniu na Kujawach
W przepięknym parku krajobrazowym z XIX wieku w Lubostroniu wsi położonej na skraju Pojezierza Gnieźnieńskiego, wznosi się wspaniały klasycystyczny pałac z 1800 roku wzniesiony na polecenie Fryderyka hrabiego Skórzewskiego według projektu S. Zawadzkiego. Założenie lubostrońskiego zespołu pałacowo-parkowego, który był w posiadaniu rodu Skórzewskich do września 1939 roku, jest zaliczane do najpiękniejszych w kraju.
Pałac z cennym wystrojem wnętrza zbudowany na planie centralnym, z kolumnowym portykiem, podtrzymującym trójkątny tympanon, zwieńczony kopułą z posągiem Atlasa, był wzorowany na renesansowej Villi Rotonda Andrea Palladia. Szczególny zachwyt wzbudza wystrój reprezentacyjnej rotundy, w której umieszczone zostały cztery płaskorzeźby przedstawiające stosunki polsko-niemieckie na przestrzeni wieków. W intarsjowanej posadzce natomiast wyeksponowano godła Polski i Litwy: Orła i Pogoń.