Socrealizm i modernizm PRL-u
Jedynym przykładem sztuki socrealizmu we Włocławku jest pomnik ”Wdzięczności” wzniesiony na Placu Wolności w czasach stalinowskich w 1951 r. obecnie zasłonięty Pomnikiem Żołnierza Polskiego, rodzajem metalowego korpusu nałożonego na poprzednie skompromitowane treści ideowe. Pierwotnie pomnik ”Wdzięczności” wykonany z kamienia w formie obelisku na wysokości którego w środkowej części ozdobiony jest z każdej strony czterema z piaskowca wykonanymi płytami pokrytymi płaskorzeźbą o tematyce typowej dla ideologii komunistycznej: braterstwo polsko-radzieckie, sojusz robotniczo-chłopski, naród z partią-partia z narodem, itd. Pomniki tego typu stawiano w latach 50-tych zazwyczaj centralnie w prawie każdej miejscowości jak Polska długa i szeroka, jako wyraz hołdu dla bratniego narodu radzieckiego w podziękowaniu za wyzwolenie, uszczęśliwienie i dobrobyt. Analogiczna sytuacja miała miejsce we wszystkich krajach tzw. demokracji ludowej. W sprawie tego pomnika także na stronie internetowej koła historycznego: wydarzenia pt. ”Pamiątka z fajansu”.
Patrz artykuł: Pamiątka z fajansu
Monument Juliana Marchlewskiego działacza ruchu komunistycznego wykonany został w 1964 r. przez znanego rzeźbiarza profesora Horno-Popławskiego i postawiony na Starym Rynku u wylotu ul. 3 Maja. Pomnik w swojej monumentalnej formie i tematyce nawiązywał do sztuki socrealizmu [wysokość wraz z postumentem 5 metrów, ciężar 8 ton, granit]. Postać Marchlewskiego stylizowana jest na intelektualistę, twarz pełna skupienia, sylwetka wyprostowana, w prawej dłoni trzyma książkę, którą przyciska do piersi. Działacze PZPR twierdzili, iż towarzysz Marchlewski dzierży w dłoni kapitał Marksa, natomiast złośliwi mówili [a gdzie ich nie ma], iż są to bajki J. Ch. Andersena.
Po Włocławku krążył także swego czasu dowcip, iż w tej książce Marchlewski zapisywał nazwiska tych członków partii, którzy po cichu chodzili na mszę do fary. Julian Marchlewski miał tyle wspólnego z Włocławkiem, iż tu się tylko urodził. Fakt ten potem propagandowo wykorzystała partia kreując w PRL-u wizerunek czerwonego Włocławka. Doktor Tomasz Dziki w artykule ”Kilka uwag o micie czerwonego Włocławka” wykazał, iż wizja Newerlego nie ma nic wspólnego z rzeczywistością historyczną. Włocławek nie był zdominowany przez wpływy lewicy [SDKPiL – PPS Lewica, KPRP, KPP] , które były marginalne, natomiast w walce o rząd dusz głównym rozgrywającym była prawica [endecja].
Marchlewski do spółki z Dzierżyńskim, Unszlichtem i Konem chcieli nam zafundować kolejną targowicę, rząd zdrady narodowej kiedy w 1920 Roku przy poparciu bolszewickich bagnetów chcieli przekształcić niepodległą Polskę w kolejną Republikę Rad. W ramach ograniczonej dekomunizacji kraju i Włocławka pomnik Marchlewskiego został zdemontowany w 1990 r. i przewieziony w 1999 r. do pałacu Zamoyskich w Kozłówce, gdzie dołączył do ekspozycji sztuki socrealizmu. Niektórzy złośliwi twierdzą, iż w PRL-u nigdy nie było komunistów, za wyjątkiem oczywiście towarzysza Wiesława, ponieważ cała reszta towarzyszy to działający w konspiracji socjaldemokraci i liberałowie.