Młodość i udział w walkach o niepodległość Polski
Rodzeń Józef syn Andrzeja rolnika i Marianny z d. Surdyka ur. się 18 stycznia 1899 r. w miejscowości Kamień w ówczesnym powiecie Nisko na ziemiach polskich zaboru austriackiego. Dawna Galicja Zachodnia obecnie w powiecie rzeszowskim. Ukończył szkołę ludową. Mając lat 18, w ósmej klasie gimnazjum realnego, w roku 1917 został powołany do służby w wojsku austro-węgierskim. W latach 1917-1918 uczestniczył w walkach na froncie włoskim i był dwukrotnie ranny. Podczas służby w armii CK Monarchii awansował na starszego szeregowca. 25 listopada 1918 r. zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego odrodzonej Polski i został wcielony do 14 pułku piechoty. Walczył w 3 kompanii jako zastępca, następnie dowódca plutonu do 6 maja 1920 r. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Na froncie awansował do stopnia plutonowego. Za udział w walkach o Horyniec stoczonych w dniach 22-23 grudnia 1918 r. otrzymał Krzyż Walecznych 1920 r. (nr 8560), nadanym mu dnia 26 lipca 1921 r. W latach 1919-1920 odznaczony został również „Gwiazdą Przemyśla”, odznaką „Orlęta” i odznaką „Za Wołyń”. W grudniu 1918 r. z połączenia dwóch jednostek powstał 9 pułk piechoty, przemianowany w lutym 1919 r. na 14 pułk piechoty. W okresie kiedy Rodzeń był na froncie 14 pułk piechoty walczył na odcinku południowym m.in. w obronie Przemyśla, Lwowa, na Ukrainie. W wigilię zajęcia Kijowa przez wojska polsko-ukraińskie plutonowy Rodzeń został oddelegowany i z dniem 1 czerwca 1920 r. rozpoczął szkolenie w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych w Poznaniu. W lipcu 1920 r. szkoła została przeniesiona do Bydgoszczy, gdzie zajęcia trwały do połowy października. W związku ze zbliżaniem się bolszewików w sierpniu szkoła obsadziła przyczółek mostowy w Fordonie, natomiast kompania Rodzenia znalazła się w Solcu na prawej flance. Po 20 sierpnia 1920 r. gdy załamała się ofensywa Armii Czerwonej szkoła wróciła do Bydgoszczy. Po zakończonym szkoleniu uzyskał awans na podchorążego i powrócił do 14 pułku piechoty. W lutym 1921 r. został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów piechoty.
Służba w okresie pokoju
Przez cały okres swojej służby w wojsku Józef Rodzeń związany był z 14 pułkiem piechoty. Pełnił w jednostce stanowiska dowódcy plutonu, adiutanta batalionu, p.o. adiutanta pułku, dowódcy plutonu artylerii piechoty, dowódcy kompanii i batalionu. Kolejno awansował, w styczniu 1923 r. na porucznika, w 1932 roku awansował na kapitana, a z dniem 19 marca 1939 roku został majorem. Podczas swojej kariery wojskowej ukończył kursy i szkolenia specjalistyczne. W lutym 1922 r. zdał egzamin dojrzałości, w tym samym roku uczestniczył w trzymiesięcznym Oficerskim Kursie Gimnastyczno-Sportowym, w 1923 ukończył 2 Kurs Informacyjny o Lotnictwie w Poznaniu, a w 1925 kurs narciarski w Krynicy. W 1928 r. zaliczył kurs dowódców plutonów artylerii piechoty, natomiast w 1938 r. ukończył pięciomiesięczny kurs dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W 1929 r. opracowano i przyjęto Statut Pierścienia Pamiątkowego Korpusu Oficerskiego 14 pułku piechoty. Jednym z pierwszych oficerów uhonorowanych pierścieniem był porucznik Józef Rodzeń. W skład Kapituły Pierścienia wchodzili każdorazowy dowódca pułku oraz czterech oficerów najdłużej służących w pułku. Józef Rodzeń służył w pułku od samego początku, gdy jednostka powstała, w związku z tym rodzi się pytanie czy mógł być członkiem Kapituły? Biorąc pod uwagę kryteria jakie musiał spełnić oficer aby otrzymać pierścień porucznik Rodzeń przesłużył w 14 pp więcej niż 6 miesięcy na froncie, więcej niż 1 rok w czasie wojny, więcej niż 2 lata w czasie pokoju. Odznaczony był Krzyżem Walecznych i był na etacie i w stanie faktycznym pułku w dniu pierwszego nadania pierścienia, czyli 15 maja 1929 roku. Na rok 1934 został wybrany członkiem Sądu Honorowego 14 Pułku Piechoty, a w październiku tego roku wszedł w skład delegacji, która wręczała odznakę pamiątkową 14 pułku piechoty Prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu na Zamku Królewskim w Warszawie. Odznaki i pierścienie pamiątkowe na zlecenie pułku wyrabiał zakład jubilersko –grawerski Mojżesza Rubina we Włocławku przy ul. 3-Maja. Na płaszczyźnie społecznej major Rodzeń działał we włocławskim harcerstwie. Posiadał stopień instruktorski i od 1925 roku wchodził w skład Zarządu Oddziału Włocławskiego ZHP. Uczestniczył w 1934 r. w opracowaniu „Jednodniówki 14 pułku piechoty w 16. rocznicę powstania”.
Kampania polska 1939
19 marca 1939 r. awansował na stopień majora, a 6 maja otrzymał dowództwo III batalionu 14. pp. Na czele batalionu uczestniczył w kampanii polskiej w bitwie granicznej 1-3 września i w bitwie nad Bzurą. W walkach we dworze Mełno został ranny 2 września. 11 września jego batalion toczy ciężkie walki o dwór Walewice. 18 września zebrał rozproszonych żołnierzy po nieudanym natarciu w lasach Stare Budy i dołączył do oddziału ppłk. Kumunieckiego dowódcy 67. pp. Po reorganizacji pozostałości 4. Dywizji Piechoty, wraz z grupą majora Rodzenia przeszła pod rozkazy płk. dypl. Tadeusza Lubicz-Niezabitowskiego i podjęto decyzję o dalszym przedzieraniu się do Warszawy. 19 września w miejscowości Kromnów podczas ataku na niemieckie pozycje pod silnym ogniem nieprzyjaciela , trafiony w pierś, śmiertelnie ranny został major Rodzeń. Podczas tej walki wielu żołnierzy zginęło, odniosło rany i dostało się do niewoli m.in. płk. Lubicz-Niezabitowski, płk. Werobej. Ciężko ranny major Rodzeń zmarł kilka godzin później. Józef Rodzeń został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, a następnie przeniesiony na cmentarz komunalny we Włocławku przy ul. Chopina (kwatera 20). Pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika i odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari przez władze RP na emigracji w 1947 roku.
Rodzina
W styczniu 1926 r. zawarł związek małżeński z Jadwigą Nawarską, z którą mieli dwójkę dzieci: Andrzeja i Hannę. Spoczywa razem z żoną na cmentarzu komunalnym we Włocławku (sektor 20, rząd 4, grób 63). Małżonka Pani Jadwiga Rodzeń zmarła 18 października 1986 r.
Józef Rodzeń był jednym z niewielu oficerów Wojska Polskiego, którzy przesłużyli całe dwudziestolecie w jednej jednostce, w 14 pułku piechoty od listopada 1918 roku do 19 września 1939 roku. Major Rodzeń kolegował się w pułku m.in. z kapitanem Kozińskim, byli prawie w tym samym wieku. Opiekun KNH jest w posiadaniu zdjęcia z wycieczki obu rodzin na moście im. Marszałka Śmigłego-Rydza we Włocławku oraz innych zdjęć.
Major Rodzeń odznaczony był również Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Brązowym (1928) i Srebrnym (1938 r.) Medalem za Długoletnią Służbę, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Bibliografia:
1/ Z. Ciesielski, Dzieje 14 Pułku Piechoty, Toruń 2008.
2/ Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16. rocznicę powstania (w formie elektronicznej w posiadaniu opiekuna KNH).
3/ I. Kraiński, J. Pekról, 14 Pułk Piechoty. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, Warszawa 1992.
4/ W. J. Skotnicki, Harcerstwo męskie we Włocławku w latach 1911-1945, Toruń 2002.
5/ Statut Pierścienia Pamiątkowego Korpusu Oficerskiego 14 Pułku Piechoty (oryginał w posiadaniu opiekuna KNH).
6/ S. Wierzyński, Zarys historii wojennej 14 pułku piechoty, Warszawa 1929 (ksero w posiadaniu opiekuna KNH).
7/ T. Wąsik, Rodzeń Józef (1899-1939), podpułkownik WP, oficer 14. pp., [w:] Włocławski Słownik Biograficzny, tom III, pod red. S. Kunikowskiego, Włocławek 2005.
8/ Wikipedia, Józef Rodzeń, opracował Rafał Michalak (Włocławek) z pomocą Koła Naukowego Historyków Zespołu Szkół Samochodowych we Włocławku.