7 listopada 2025 roku odbył się apel upamiętniający odzyskanie niepodległości przez Polskę. Uroczystość rozpoczęło wspólne odśpiewanie hymnu. W części słownej zaprezentowano tekst opisujący okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości oraz przedstawiono postać Józefa Piłsudskiego, który odegrał kluczową rolę w walce o niepodległość. Portret Marszałka to słowami namalowany wizerunek Naczelnika Państwa, który całe swoje życie podporządkował idei odbudowy niepodległej, suwerennej Polski. W części artystycznej orkiestra szkolna i uczniowie wykonali wiązankę pieśni legionowych. Akademii towarzyszyła prezentacja zdjęć związanych z epoką oraz wystawa tematyczna. Cała społeczność szkolna słowem i piosenką oddała swą miłość do Ojczyzny oraz szacunek bohaterom i symbolom narodowym.
Przez długie lata toczył się w Polsce ideowy spór o przyczynę utraty niepodległości i o program odrodzenia. Dawna Rzeczpospolita była krajem wielu win i słabości, prywaty i krzywd społecznych. Nieprzypadkowo w „Weselu” Wyspiańskiego pada bolesne stwierdzenie: Czy my mamy jakie prawo być? Legiony Dąbrowskiego, wojsko Księstwa Warszawskiego, potem Królestwa Kongresowego, powstańcy wielkopolscy 1848 roku, powstańcy listopadowi i styczniowi. Nie kończące się zrywy. Bezskuteczne. Tragiczny wybór między „dziś twój triumf” a „dziś twój zgon”. Zmaganiom o odbudowę tego, co zostało utracone, wciąż towarzyszyło dramatyczne pytanie, wyrażone dobitnie przez Słowackiego: Polska ale jaka? Odpowiedź na pytanie była osnową programową orientacji politycznych dominujących u progu odrodzenia Polski w 1918 roku.
11 listopada 1918 roku w Warszawie Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni kończące I wojnę światową. Po 123 latach zaborów Polska odzyskiwała niepodległość. 11 listopada zamknięty został historyczny etap zmagań o odrodzenie niepodległego bytu państwowego. W 1918 roku społeczeństwo polskie było zróżnicowane politycznie, przywódcy ze sobą konkurowali, jednak w chwilach decydujących potrafili wznieść się ponad swoje ambicje, ponad interesy swoich formacji partyjnych, ponad podziały historyczne. W listopadowe dni 1918 roku Polacy wykorzystując klęskę Cesarstwa Niemieckiego oraz anarchię w Rosji opanowanej przez bolszewików sami przejęli w swoje ręce losy ojczyzny i Polska powróciła na mapę Europy. Zaistniała sytuacja międzynarodowa była dla naszych aspiracji niepodległościowych wyjątkowo korzystna. Cztery lata wcześniej w chwili wybuchu I wojny światowej mogliśmy pomarzyć o tym, że w momencie jej zakończenia wszystkie państwa zaborcze będą całkowicie rozbite i bezsilne. Rozwój wydarzeń w Europie oraz nasze zaangażowanie polityczne i wojskowe w Wielkiej Wojnie sprawiły, że niepodległość Polski znalazła szerokie uznanie i poparcie wśród narodów świata.
11 listopada władzę przejmuje w kraju Józef Piłsudski, wokół którego konsoliduje się całe społeczeństwo. Rozpoczęła się praca od podstaw, odrabianie straszliwych porozbiorowych strat. Na plan pierwszy wysuwa się problem odbudowy terytorialnej państwa, walka o granice oraz obrona co odzyskanej niepodległości przed agresją Rosji bolszewickiej. Proces ten trwa aż do roku 1922 i kończy się wielkim sukcesem. Wybitne postacie z owych przełomowych lat, jak Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Wincenty Witos, Ignacy Daszyński, Wojciech Korfanty oraz generałowie: Józef Haller, Lucjan Żeligowski, Tadeusz Rozwadowski, Józef Dowbor-Muśnicki, Kazimierz Sosnkowski, Edward Śmigły-Rydz, Władysław Sikorski – przeszły do legendy i historii.
Portret Marszałka
Józef Piłsudski to: panicz z Zułowa na Litwie, rewolucjonista, zesłaniec syberyjski, współtwórca Polskiej Partii Socjalistycznej, redaktor „Robotnika”, więzień X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, Komendant Strzelców, Brygadier Legionów, więzień Magdeburga, Naczelnik Państwa, Wódz Naczelny, Marszałek, pisarz, premier, minister, marzyciel i strateg, dyktator, wódz na kasztance, Dziadek w Sulejówku, ojciec narodu.
Ścigany carskim listem gończym Józef Piłsudski dochodził do zdrowia w Zakopanem. Przeraził wtedy i jednocześnie zafascynował Stefana Żeromskiego, który wspominał, jak odwiedził bojowca w marnej chałupinie i zastał go „przy stole, stawiającego pasjansa. Siedział on w kalesonach, bo jedyną parę spodni, jaką posiadał, oddał właśnie krawcowi do zacerowania dziur. Mówił, że jeśli mu ten pasjans wyjdzie, zostanie dyktatorem Polski. Sen o tej dyktaturze, w tej ruderze i w tej sytuacji bez portek wstrząsnął mną wówczas”, wspominał Żeromski.
Przyjaźń z Żeromskim nie przetrwała, a portki nie okazały się niezbędne do tego, aby sen stał się rzeczywistością. Naczelnik Państwa Polskiego, Marszałek, premier rządu nigdy nie przywiązywał wagi do wyglądu. Jego charyzma nie tkwiła w zaprasowanych kantach. Nawet jego polityczny przeciwnik Roman Dmowski przyznawał, że Piłsudski ma „duszę wodza”.
Wykarmiony romantyzmem w ziemiańskim dworze zachowywał zimną kalkulację polityka, który w najtrudniejszych okolicznościach nie zmarnuje okazji do przeprowadzenia swojego planu. Budował w odrodzonej Polsce demokrację, a w maju 1926 roku w drodze pozakonstytucyjnej sięgnął po władzę. Przeciwnicy polityczni oskarżyli go o zamach stanu, natomiast zwolennicy Marszałka podkreślali, że uniemożliwił przejęcie władzy w kraju przez radykalizującą się prawicę odpowiedzialną za zamordowanie prezydenta Narutowicza.
Zaściankowy szlachcic? Do 1914 roku jeździł między innymi do Genewy, Londynu, Paryża, Tokio, Wenecji, Wiednia, Kijowa, Berlina. Studiował prasę światową, obserwował wydarzenia, przymierzał je do sytuacji w Polsce pod zaborami, jak choćby powstanie Burów. Występował z odczytami, publikował.
Przywiązany do konika i szabelki, nie rozumiejący rozwoju techniki? Jako pierwszy w Europie posłał do walki tak zwane zagony pancerno-motorowe. Był to idealne posunięcie w wojnie z bolszewikami. Przy tym samouk bez wojskowego wykształcenia.
Patriarchalny konserwatysta? Kobiety w Polsce uzyskały pełne prawa wyborcze 28 listopada 1918 roku dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego.
Koturnowy i nudny? Kpił z innych i samego siebie. Miał dystans wobec celebry i z przymrużeniem oka oceniał niektóre objawy uwielbienia.
Uparty Kresowiak okazał się wyrastającym ponad swoją epokę mężem stanu. Nadał kształt polskiemu życiu politycznemu i jest w nim obecny do dziś jako punkt odniesienia. Dokładnie w maju 2025 roku minęła 90. rocznica śmierci Pierwszego Marszałka Odrodzonej Polski Józefa Piłsudskiego.