90 rocznica Bitwy Warszawskiej – Wojna Roku 1920

Sierpień 1920 r. – 15 sierpnia 2010 r.

Na stoku Wzgórza Szpetalnego, w otoczeniu zieleni, wznosi się Pomnik Poległych Obrońców Wisły 1920 Roku. U stóp wzgórza płynie spokojnie Wisła, na drugim zaś brzegu roztacza się panorama Włocławka i położonych wokół miasta lasów. Walki w obronie Włocławka trwały od 14 do 19 sierpnia 1920 r. i zakończyły się zwycięstwem obrońców miasta. Komendantem obrony stolicy Kujaw był pułkownik Gromczyński, w walkach brał udział m.in. zapasowy batalion 14 pułku piechoty oraz pociąg pancerny ”Kaniów”.

W rejonie Włocławka operował III Korpus Kawalerii dowodzony przez komkora Gaja Bżyszkiana w sile dwóch dywizji kawalerii wzmocnionych karabinami maszynowymi i artylerią. Bezpośrednio na Włocławek nacierała 15 dywizja kawalerii. W wyniku ostrzału artyleryjskiego spłonął pałac biskupi oraz uszkodzeniu uległa katedra i niektóre budynki. W obronie miasta i niepodległości kraju zginęło ponad 40 żołnierzy, których pochowano na Wzgórzu Szpetalnym. Niedługo po zakończeniu walk zrodził się pomysł budowy pomnika celem upamiętnienia zwycięstwa i uhonorowania poległych obrońców ojczyzny. Powstał społeczny komitet budowy pomnika i już 1 października 1922 roku miało miejsce jego odsłonięcie. Powstał pomnik w kształcie granitowego obelisku zwieńczony spiżowym orłem, który ustawiony został na specjalnie usypanym kopcu obłożonym kamieniami na stoku wzgórza z widokiem na miasto i Wisłę.

We wrześniu 1939 r. Niemcy zniszczyli pomnik, po wojnie zaś komuniści ze względów ideologicznych na odbudowę pomnika nie zezwolili. Dopiero po upadku reżimu komunistycznego w Polsce i załamaniu się systemu jałtańskiego powstał społeczny komitet odbudowy pomnika i wysiłkiem społeczności Włocławka monument odbudowano. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 18 sierpnia 1990 roku w 70 rocznicę Bitwy Warszawskiej – Wojny Roku 1920. Wydarzeniu temu towarzyszyły liczne publikacje i sesje naukowe.

Polecamy: Krzyż Walecznych